Yeni zaman felsefesi hakkmdaki sözlerimize, tabiat ilmine ait marifet mefhumundaki ikiliğe işaretle başlamıştık. Bu ikiliğin bir cephesini tabiata ait verilen hükümlerin tecrübeye bırakılmasını istilzam eden tecrübî usul, diğerini ise müşahede mutaları arasında zarurî münasebetler tesisini mümkün kılan riyazî usul teşkil eder. Her iki usulün mezci, modern tabiat ilmini doğurmuştur; fakat tabiat ilimlerinin felsefe bakmaından tefsirinde, iki usulün ahenkli bir surette telifi mümkün olmamıştır; bilâkis, beher unsura bir cereyan tekabül etmek üzere, birbirinin zıttı iki cereyan inkişaf etmiş ve felsefî münakaşanın esas mevzuunu, bir iki asır müddetle bu cereyanlar arasındaki ayrılık teşkil etmiştir. Cereyanlardan birisi, DESCARTES tarafından tesis olunan Aklîcilik, yani Rasyonalizm, diğeri İngiliz filozofları tarafından inkişaf ettirilen ve HUME’da son ve en büyük mümessilini bulan tecrübecilik yani ampirizmdir. HUME’un ampirizminin, mukni ve sağlam görülmesine rağmen, pek mühim bir meseleyi: istikra meselesini, halledemediğini gördük.
Kant ve İntikat Felsefesi
Kant ve İntikat Felsefesi
Kant ve İntikat Felsefesi
Yeni zaman felsefesi hakkmdaki sözlerimize, tabiat ilmine ait marifet mefhumundaki ikiliğe işaretle başlamıştık. Bu ikiliğin bir cephesini tabiata ait verilen hükümlerin tecrübeye bırakılmasını istilzam eden tecrübî usul, diğerini ise müşahede mutaları arasında zarurî münasebetler tesisini mümkün kılan riyazî usul teşkil eder. Her iki usulün mezci, modern tabiat ilmini doğurmuştur; fakat tabiat ilimlerinin felsefe bakmaından tefsirinde, iki usulün ahenkli bir surette telifi mümkün olmamıştır; bilâkis, beher unsura bir cereyan tekabül etmek üzere, birbirinin zıttı iki cereyan inkişaf etmiş ve felsefî münakaşanın esas mevzuunu, bir iki asır müddetle bu cereyanlar arasındaki ayrılık teşkil etmiştir. Cereyanlardan birisi, DESCARTES tarafından tesis olunan Aklîcilik, yani Rasyonalizm, diğeri İngiliz filozofları tarafından inkişaf ettirilen ve HUME’da son ve en büyük mümessilini bulan tecrübecilik yani ampirizmdir. HUME’un ampirizminin, mukni ve sağlam görülmesine rağmen, pek mühim bir meseleyi: istikra meselesini, halledemediğini gördük.